Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) to choroba odkleszczowa, która występuje endemicznie na terenie Polski od początku lat 50. Jest to bardzo ciężka i ostra choroba centralnego układu nerwowego wywoływana zakażeniem wirusowym. By wprowadzić wirusa do organizmu człowieka wystarczy ukłucie mierzącej zaledwie około milimetra larwy kleszcza. Bardzo trudno jest temu przeciwdziałać zwłaszcza, że nasza aktywność na świeżym powietrzu w okresie od wiosny, aż do jesieni sprzyja atakom kleszczy. Zachorowania zdarzają się również po spożyciu niepasteryzowanych produktów z mleka pochodzącego od zakażonych wirusem kóz.
Wirus wywołujący kleszczowe zapalenie mózgu to flawiwirus, należący do rodziny Flaviviridae. Do tej samej rodziny należą także inne chorobotwórcze wirusy wywołujące choroby takie jak np. zapalenie wątroby typu C, żółtą gorączkę, japońskie zapalenia mózgu itp. Znane są trzy jego podtypy: europejski, syberyjski i dalekowschodni. Europejski podtyp wirusa jest głównie przenoszony przez kleszcze pospolite Ixodes ricinus, podczas gdy podtyp syberyjski i dalekowschodni przez kleszcze Ixodes persulcatus. Po ukąszeniu przez kleszcza i wprowadzeniu wirusa do organizmu początkowo wirusy namnażają się w komórkach skóry i okolicznych węzłach chłonnych, a następnie dostają się do naczyń krwionośnych. W tym okresie dochodzi do zakażenia różnych komórek organizmu, co manifestuje się wystąpieniem objawów zwiastunowych.
KZM daje osobie znać po okresie inkubacji, który trwa od 7 do 20 dni - przyjmuje się, że jest to średnio 8 dni. Przy zakażeniu drogą pokarmową okres wylęgania jest krótszy i trwa 3-4 dni. Zakażenie przebiega dwufazowo: w pierwszej fazie wirus znajduje się we krwi, w drugiej natomiast dociera do ośrodkowego układu nerwowego.
Pierwsza faza choroby rozpoczyna się nagle i objawia się niecharakterystycznymi, grypopodobnymi objawami takimi jak gorączka, dreszcze, ból mięśni z towarzyszącą gorączką, bólami głowy, nudnościami oraz wymiotami. Ta faza choroby trwa 1-8 dni. Choroba kończy się na pierwszej fazie u ok.13-26% zakażonych.
KLESZCZOWE ZAPALENIE MÓZGU FAZA OSTRA. U pozostałych zakażonych choroba przechodzi w fazę ostrą. Po 1-33 dniach dobrego samopoczucia i braku objawów chorobowych KZM przechodzi w fazę neurologiczną. Pojawia się gorączka sięgająca nawet 40˚C, silne bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, objawy oponowe oraz bóle mięśni i stawów. W drugiej fazie choroby możemy mieć do czynienia z postacią choroby: oponową, oponowo -mózgową, oponowo - mózgowo - rdzeniową lub z zapaleniem opon mózgowo rdzeniowych z zapaleniem mózgu i korzeni mózgowych.
Postać oponowa kleszczowego zapalenia mózgu. Przebiega najłagodniej z objawami typowymi dla limfocytarnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Tę postać KZM obserwuje się u ok. 49% chorych. Charakteryzuje się ona wysoką gorączką, nudnościami, wymiotami, silnymi bólami głowy oraz nadwrażliwością na światło. Objawy oponowe to sztywność karku, objawy Brudzińskiego i Kerniga, chociaż nie zawsze występują one u pacjenta. Objawy postaci oponowej KZM utrzymują się od 7 do 14 dni i stopniowo ustępują.
Postać oponowo-mózgowa kleszczowego zapalenia mózgu. Ma znacznie cięższy przebieg z cechami zapalenia mózgu, w której mogą wystąpić: ataksja, zaburzenia koncentracji, pamięci, nadmierna drażliwość, zaburzenia świadomości o różnym nasileniu - od spowolnienia lub zamroczenia do stanu śpiączkowego, a niekiedy nawet porażenie nerwów czaszkowych i mięśni oddechowych.
Postać oponowo - mózgowo - rdzeniowa kleszczowego zapalenia mózgu. Jest to postać najcięższa, występująca u ok. 10% chorych. Przebiega z cechami uszkodzenia rogów przednich rdzenia kręgowego i wiotkim porażeniem kończyn (częściej górnych, niż dolnych ale obserwuje się również porażenie czterokończynowe). Objawy ustępują powoli, ale często nie cofają się całkowicie. U części chorych może wystąpić porażenie mięśni oka, atonia pęcherza moczowego, a w najcięższych przypadkach porażenie mięśni oddechowych. Zajęcie rdzenia przedłużonego oraz pnia mózgu znacznie pogarsza rokowanie, wymaga stosowania oddychania zastępczego z powodu porażenia ośrodka oddechowego. Śmierć następuje zwykle w 5.–7. dobie od wystąpienia objawów neurologicznych i często jest następstwem wystąpienia zespołu opuszkowego i rozległego obrzęku mózgu.
Postać z zapaleniem opon mózgowych z zapaleniem mózgu i korzeni mózgowych. Przebiega z objawami oponowymi objawami ogniskowego uszkodzenia OUN oraz korzeni nerwowych i nerwów obwodowych. Najczęściej dochodzi do uszkodzenia splotu barkowego, z niedowładem kończyny górnej. Postać ta występuje rzadko, a niedowład cofa się powoli i nie zawsze ustępuje całkowicie.
Leczenie prowadzone jest wyłącznie w warunkach szpitalnych i może trwać wiele długich tygodni. Nie istnieją leki, które niszcząc wirus KZM, mogłyby szybko poprawić stan zdrowia chorego, ponieważ leczenie ma charakter wyłącznie objawowy.
ŚMIERTELNOŚĆ Z POWODU KZM WYNOSI DO 5%
KZM JEST JEDNĄ Z WAŻNIEJSZYCH PRZYCZYN ŚMIERCI W EUROPIE.
W Polsce dostępna jest szczepionka, która podana odpowiednio wcześnie - najlepiej zimą lub wczesną wiosną - prowadzi do wytworzenia odporności i chroni przed chorobą po ukłuciu przez zakażonego kleszcza. Polacy od kilku lat coraz liczniej przyjmują szczepienia chroniące przed kleszczowym zapaleniem mózgu. W 2015 roku zaszczepiło się w Polsce 27,8 tys. osób. To ponad 2 tysiące więcej niż rok wcześniej. Jest to efekt prowadzonych w mediach oraz w internecie kampanii społecznych uświadamiających zagrożenia niesione przez kleszcze. Należy pamiętać, że kompletne szczepienie składa się z trzech dawek. Skuteczność szczepionki po dwóch dawkach wynosi 88-96%, a po trzech 96-100%.
NAJPOPULARNIEJSZE ARTYKUŁY, KTÓRE MOGĄ CIĘ ZAINTERESOWAĆ:
ZAPRASZAMY NA KONSULTACJE W PORADNI MEDYCYNY PODRÓŻY W NASZEJ PRZYCHODNI W KATOWICACH!
Przychodnia Mark-Med / ul. Stara Kłodnicka 43, Katowice / REJESTRACJA: 667 937 572
Katowice, ul. Stara Kłodnicka 43
pn.-pt.: 8:00-18:00
Rejestracja: 667 937 572
Przychodnia Mark-Med
w Katowicach
KONTAKT
GODZINY OTWARCIA
MENU
Nasz adres:
ul. Stara Kłodnicka 43
40-703 Katowice (woj.śląskie)
Napisz do nas:
mark-med@mark-med.pl
NASZE USŁUGI
Zadzwoń do nas:
+48 (32) 7818704
+48 667 937 572
Od poniedziałku do piątku
8:00 - 18:00