Artykuły, które mogą Cię zainteresować:

Wyróżnia się, aż 150 typów HPV - wirusa brodawczaka ludzkiego, które są chorobotwórcze dla człowieka. Niektóre z nich jak np. typy 16 i 18 należą do wysoko onkogennych typów wirusa, które odpowiadają za zmiany przedrakowe szyjki macicy i raka szyjki macicy. Zakażenia HPV mogą prowadzić również do raka odbytu, przestrzeni ustno-gardłowej, pochwy, sromu oraz prącia. Wirusem zakażamy się najczęściej wskutek kontaktów seksualnych lub przez wspólne korzystanie z rzeczy przeznaczonych do higieny osobistej jak np. ręcznik, bielizna. Szacuje się, że w ciągu swojego życia ok. 80% aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych HPV. 

HPV (Human Papillomavirus) to wirus brodawczaka ludzkiego, który odgrywa niepodważalną rolę w powstawaniu raka szyjki macicy. Zakażenie przenoszone jest głównie przez kontakty seksualne. Przeniesienie wirusa możliwe jest również na skutek korzystania z tego samego ręcznika lub noszenia bielizny osoby zakażonej, jednak są to niezwykle rzadkie przypadki. Wirus brodawczaka ludzkiego HPV atakuje głównie nabłonek.

BEZPŁATNE SZCZEPIENIA PRZECIW HPV DLA DZIECI W WIEKU OD 9 DO 14 LAT

Od 1 września 2024 r. szczepienia w ramach powszechnego programu szczepień przeciw HPV dostępne są dla osób po ukończeniu 9. roku życia do ukończenia 14. roku życia.

Szczepienie przeciw HPV jest wymieniane w Polskim Programie Szczepień Ochronnych jako szczepienie zalecane. Nie jest więc obowiązkowe.

Szczepienia przeciw HPV realizowane w ramach programu mają schemat dwudawkowy. Odstęp pomiędzy dawkami szczepionki wynosi od 6 do 12 miesięcy.

W ramach programu bezpłatnie dostępne są dwie szczepionki przeciw HPV:

• 2-walentna szczepionka Cervarix: Szczepionka 2-walentna działa przeciw dwóm typom wirusa HPV: 16 i 18. Zapobiega wystąpieniu zmian przednowotworowych narządów płciowych i odbytu oraz rakowi szyjki macicy i rakowi odbytu, związanych z onkogennymi typami HPV.

• 9-walentna szczepionka Gardasil 9: Szczepionka 9-walentna Gardasil 9 działa przeciw dziewięciu patogenom wirusa brodawczaka ludzkiego, a mianowicie: 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58. Chroni przed zmianami przednowotworowymi narządów płciowych i odbytu, rakiem szyjki macicy,prącia, rakiem odbytu i dodatkowo przed wystąpieniem brodawek narządów płciowych (kłykcin kończystych), związanych przyczynowo z zakażeniem określonymi typami wirusa.

Dla kogą są zalecane szczepienia przeciw HPV?

Na podstawie analizy międzynarodowych wytycznych praktyki klinicznej dotyczących stosowania szczepionek przeciwko HPV wskazano, że rutynowe szczepienie przeciwko HPV jest zalecane od 9. r.ż. niezależnie od płci (AIH 2023, WHO 2022, CPS 2018, ACS 2020) lub od 11. r.ż. ze wskazaniem, że można je podawać już od 9. r.ż. (ACOG 2020, CDC 2021). Wyniki przeglądu systematycznego wskazały, że skuteczność szczepionki była najwyższa w najmłodszych grupach wiekowych i stopniowo spadała z każdym kolejnym rokiem rozpoczęcia szczepienia.

Szczepienie jest najskuteczniejsze przed potencjalnym narażeniem na zakażenie HPV, do którego dochodzi głównie drogą kontaktów seksualnych. Dodatkowo schemat szczepienia zakończony do ukończenia 14 r.ż. obejmuje podanie mniejszej liczby dawek szczepionki (2 zamiast 3). To oznacza mniej wkłuć i mniej stresu związanego ze szczepieniem.

Czy szczepienia przeciw HPV są też zalecane chłopcom?

Zakażenia HPV dotyczą obu płci. Nowotwory złośliwe i choroby związane z zakażeniem HPV u mężczyzn obejmują: raka prącia, raka odbytu, a także brodawki narządów płciowych (kłykciny kończyste).

Szczepienia, którym poddadzą się teraz chłopcy będą w przyszłości  chronić również pośrednio kobiety, które w ten sposób unikną od nich zakażenia wirusem HPV. Zaszczepieni mężczyźni, którzy nie będą nosicielami wirusa HPV, przerywają łańcuch zakażenia. To zmniejsza liczbę przypadków raka szyjki macicy oraz innych nowotworów wywołanych przez HPV wśród kobiet.

JAKIE SĄ RODZAJE WIRUSA BRODAWCZAKA LUDZKIEGO?

Znanych jest ponad 150 różnych odmian wirusa HPV, wśród których ponad 40 przenoszonych jest drogą płciową. Większość wirusów nie wywołuje żadnych objawów, a samo zakażenie mija samoistnie po ok. 2 latach. Niektóre typy wirusa brodawczaka ludzkiego powodują rozwój szyjki macicy przy czym szacuje się, że przewlekła infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego zwiększa prawie 500-krotnie ryzyko nowotworu szyjki macicy. 

Wirusy HPV dzielimy na:

• niskoonkogenne - związane z niskim ryzykiem wystąpienia raka szyjki macicy - tego rodzaju wirusy zarówno u kobiet jak i mężczyzn wywołują łagodne zmiany brodawkowate narządów płciowych, tzw. kłykciny kończyste;

• wysokoonkogenne - związane z dużym ryzykiem nowotworu - wirusy te mają również związek z występowaniem innych rzadszych nowotwór, np. rak pochwy, sromu lub odbytu;

PRZYCZYNY I OBJAWY ZAKAŻENIA HPV.

W zależności od typu wirusa oraz lokalizacji zmian, zakażenia HPV mogą przebiegać pod postacią:

• łagodnych zmian naskórka takich jak brodawki i brodawczaki;

• łagodnych zmian nabłonka wielowarstwowego błon śluzowych - brodawki i brodawczaki narządów płciowych, kłykciny kończyste;

• przednowotworowych zmian okolic narządów płciowych - szyjki macicy, sromu i pochwy, odbytu;

• nowotworowych zmian szyjki macicy i odbytu;

Do przyczyn zwiększających prawdopodobieństwo pojawienia się zmian przednowotworowych i raka szyjki macicy mogą być:

- bardzo wczesne rozpoczęcie inicjacji seksualnej;

- duża ilość partnerów seksualnych w krótkim czasie;

- współżycie z partnerami mającymi wiele partnerek;

- brak odpowiedniej higieny osobistej;

- niski poziom wykształcenia i nieprzywiązywanie wagi do dbania o własne zdrowie;

- uzależnienie od papierosów;

- stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej'

- brak w organizmie dostatecznej ilości witaminy A;

- osłabienie układu odpornościowego'

Do zakażenia dochodzi głównie poprzez kontakt seksualny, ale należy pamiętać, że przenoszenie wirusa może również odbywać się na skutek używania tej samej bielizny, ręczników lub innych przedmiotów higieny osobistej, szczególnie gdy zmiany chorobowe znajdują się na zewnętrznych narządach płciowych.

Pierwszą fazą zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego jest okres, który upływa od momentu zakażenia do momentu wystąpienia pierwszych zmian na nabłonku szyjki macicy lub pochwy. W tej fazie obecność wirusa możemy jedynie stwierdzić poprzez specjalistyczne badanie wirusologiczne, którego zadaniem jest wykrycie cząsteczek DNA wirusa HPV. W pierwszej fazie zakażenia na ogół badania cytologiczne wypadają dobrze. Faza utajenia może utrzymywać się bardzo długo i przejść w fazę subkliniczną, podczas której na nabłonku widoczne są już mniej lub bardziej zmiany, możliwe do zdiagnozowania w badaniu kolposkopowym lub cytologicznym. Ostatnią fazą zakażenia HPV jest faza kliniczna, w której łagodne zmiany chorobowe widoczne są gołym okiem, mają one charakter kłykcin, raka szyjki macicy lub pochwy i sromu. 

Pierwsze objawy pojawiają się w momencie, gdy zmiany brodawkowate, kłykciny oraz zmiany przedrakowe i wczesnorakowe widoczne są "gołym okiem". Wówczas pacjenci uskarżają się na symptomy w postaci: świądu, pieczenia, ropnych upławów. Źródłem występujących symptomów nie jest sam wirus HPV, lecz równoczesne zakażenie bakteryjne i grzybicze, które się na siebie nakładają. W zaawansowanej postaci klinicznej raka obserwuje się nieprawidłowe krwawienia.

Rak szyjki macicy jest czwartym pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym u kobiet na świecie. Każdego roku umiera ponad 340 000 kobiet, a liczba nowych zachorowań oceniana jest na ponad 600 000. Ponad 80% wszystkich zachorowań występuje w krajach rozwijających się. W Polsce każdego roku prawie 3000 kobiet dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy z czego ok. 50% z nich umiera.

DIAGNOZOWANIE WIRUSA BRODAWCZAKA LUDZKIEGO HPV

Diagnozę HPV potwierdzają badania cytologiczne i kolposkopowe - ich wynik pozytywny jest jednoznaczny w rozpoznaniu choroby. Za najpewniejszą metodę diagnostyczną uważa się aktualnie test DNA HPV Nucleagena oraz metody molekularne oparte na najnowocześniejszej technologii Real Time PCR. Test wskazany jest przede wszystkim u kobiet, które są aktywnie seksualnie. Test HPV powinni wykonać również mężczyźni, którzy mieli więcej niż jedną partnerkę seksualną (HPV u mężczyzn może powodować rozwój nowotworu prącia). Oprócz tego mężczyzna będący nosicielem wirusa może zakazić swoją partnerkę. 

Wskazaniami do wykonania testu, są:

• przebyte leczenie dysplazji szyjki macicy,

• przebyte leczenie raka szyjki macicy,

• profilaktyka nowotworowa,

• niepokojące wyniki cytologii (w celu ich weryfikacji),

• powracające stany zapalne dróg rodnych (np. zapalenie żołędzi lub cewki moczowej),

• ciąża (wirus HPV może zostać przeniesiony na dziecko i doprowadzić u niego nawracającą brodawczakowatość krtani).

Wirus HPV u kobiet w ciąży stwarza również ryzyko, że ciąża nie zostanie donoszona. Oprócz tego w trakcie porodu może dojść do przeniesienia zakażenia na dziecko przez drogi rodne matki, która jest zakażona.

MOŻLIWOŚCI ZAPOBIEGANIA ZAKAŻENIU HPV I LECZENIA

Zmiany powstałe na skutek kontaktu z wirusem HPV często ulegają samoczynnej remisji lub w skutek miejscowego leczenia przeciwzapalnego lub za pomocą hormonów. Jeśli po leczeniu zmiany nie zostaną wyeliminowane, należy rozważyć leczenie chirurgiczne. 

W razie stwierdzenia zmian dysplastycznych dużego stopnia podstawowym zabiegiem operacyjnym skierowanym przeciw HPV jest konizacja szyjki macicy. Macicę wycina się jedynie wówczas, gdy oprócz zmian dysplastycznych dużego stopnia są inne wskazania do wykonania tego zabiegu. W raku szyjki z wczesną inwazją, tj. niewidocznym jeszcze gołym okiem u kobiet pragnących jeszcze rodzić, można wykonywać zabiegi chirurgiczne pozwalające na zachowanie macicy i możliwości prokreacji. W przypadku nowotworów złośliwych w bardziej zaawansowanych stopniach, tj. do stopnia klinicznego IIA, wykonuje się zazwyczaj radykalne usunięcie macicy wraz z węzłami chłonnymi miednicy mniejszej, a niekiedy także okołoaortalnymi. Niekiedy leczenie operacyjne jest uzupełniane radioterapią skojarzoną z chemioterapią.

Przy kłykcinach kończystych (szczególnie sromu) zastosowanie znajdują miejscowe roztwory chemiczne, np. Condylina. Skuteczność tego rodzaju leków jest różna, bardzo często zdarzają się nawroty zmian chorobowych. Inną metodą wykorzystywaną w leczeniu kłykcin jest kriokoagulacja, czyli waporyzacja laserowa zmian chorobowych, która daje bardzo dobre efekty. U każdej osob z infekcją HPV należy wspomagająco zalecać stosowanie witaminy A oraz leczenie, które poprawia odporność. 

W raku szyjki macicy jeszcze bardziej zaawansowanym, tj. gdy nowotwór nacieka przymacicza i dochodzi do kości miednicy mniejszej, zwykle leczenie rozpoczyna wdrażając radioterapię. Rokowanie, tj. 5-letnie przeżycie, zależy od tego w jakim stopniu zaawansowany jest nowotwór. W I stopniu zaawansowania klinicznego 5-letnie przeżycie występuje u ponad 70 proc. leczonych, w II stopniu – 50–66 proc., a w nowotworach bardziej zaawansowanych odsetek wyleczonych jest niższy.

CZY MOŻNA ZAPOBIEC ZAKAŻENIU WIRUSEM HPV?

Mimo iż nie istnieje sposób pozwalający na całkowite wyeliminowanie ryzyka zakażenia wirusem HPV jest niemożliwe, można je tylko w pewien sposób ograniczyć. Najważniejszą zasadą pozostaje unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych, szczególnie bez zabezpieczenia. Stosowanie prezerwatyw ogranicza ryzyko zakażenia wirusem HPV, jednak nie daje 100% ochrony. Ponadto należy pamiętać o regularnych badaniach kolposkopowych i cytologicznych. 

ZAPRASZAMY NA WIZYTĘ W NASZEJ PRZYCHODNI W KATOWICACH

Przychodnia Mark-Med / ul. Stara Kłodnicka 43, Katowice  / REJESTRACJA: 667 937 572

Polub nas na Facebook'u

Katowice, ul. Stara Kłodnicka 43

pn.-pt.: 8:00-18:00

Rejestracja: 667 937 572

Przychodnia Mark-Med 

w Katowicach

KONTAKT

GODZINY OTWARCIA

MENU

Nasz adres:

ul. Stara Kłodnicka 43

40-703 Katowice (woj.śląskie)

Napisz do nas:

mark-med@mark-med.pl

NASZE USŁUGI

Zadzwoń do nas:

+48 (32) 7818704

+48 667 937 572

Od poniedziałku do piątku

8:00 - 18:00