Odwodnienie jest to stan chorobowy, który wynika z utraty wody i elektrolitów przez organizm. Elektrolity są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania człowieka, dlatego konsekwencją odwodnienia jest  zachwianie równowagi wodno-elektrolitowej w organizmie. Lekarze apelują, że odwodnienie to bardzo niebezpieczny stan, zwłaszcza u najmłodszych (niemowląt i dzieci), ponieważ u nich utrata płynów w organizmie następuje szybciej niż u osób dorosłych.

Przeciętne zapotrzebowanie organizmu człowieka na wodę wynosi ok. 2-2,5 litra dziennie, ale może być różne w zależności od wieku, płci, aktywności fizycznej, a także warunków atmosferycznych. Wraz ze wzrostem temperatury w naszym otoczeniu zapotrzebowanie na wodę wzrasta. 

Ile wody powinno pić dziecko?

Po pierwsze dziecka w wieku do 6 miesięcy karmionego wyłącznie piersią nie trzeba dopajać, zasada ta obowiązuje jednak tylko do momentu rozpoczęcia rozszerzania diety. Odwodnienie to główna przyczyna, z powodu której dochodzi latem do hospitalizacji najmłodszych dzieci. Głównym powodem tego typu sytuacji jest nieświadomość rodziców dotycząca tego jakie jest dzienne zapotrzebowanie organizmu dziecka na wodę.

Z pomocą przychodzi prosty schemat:

• na pierwsze 10 kg - 100ml na kg masy ciała;
• na kolejne 10 kg - 50 ml na kg masy ciała;
• każdy kolejny kg  - 20 ml na kg masy ciała;

Według powyższego schematu dziecko, które waży 25 kg potrzebuje przyjąć 1,6 l wody.

(10 x 100 ml) + (10 x 50 ml) + (5 x 20 ml ) = 1600 ml

Jest to tzw. zapotrzebowanie podstawowe, niezbędne dla podtrzymania wszystkich procesów fizjologicznych. Wzrasta ono np. gdy w upalne dni dziecko bawi się, skacze, biega. Ale to nie znaczy, że dziecko musi wypijać wyłącznie wodę. Liczy się także woda zawarta w zupie, herbacie, sokach, kompotach, owocach, warzywach, mleku, a także w potrawach półpłynnych takich jak kaszka, mus jabłkowy, gęsty jogurt.
 

Jakie są objawy odwodnienia?

Możemy wyróżnić trzy rodzaje odwodnienia:

• odwodnienie hipertoniczne - większa utrata wody niż elektrolitów;

• odwodnienie hipotoniczne - większa utrata elektrolitów niż wody;

• odwodnienie izotoniczne - utrata wody i elektrolitów na podobnym poziomie;

Warto pamiętać, że do odwodnienia nie dochodzi nagle. Zwykle już przy niedoborach wody w organizmie na poziomie 2% pojawiają się wyraźne objawy. Wczesna interwencja, polegająca na sukcesywnym nawadnianiu organizmu, może przeciwdziałać poważniejszym konsekwencjom.

Odwodnienie to bardzo poważny stan, gdyż poziom wody w organizmie spada do niebezpiecznego poziomu, zaburzając prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Długotrwałe odwodnienie może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu. Szczególnie niebezpieczne jest dla niemowląt, małych dzieci oraz osób starszych. W zależności od stopnia niedoboru wody w organizmie, możemy wyróżnić trzy stany odwodnienia: lekki, umiarkowany i ostry.

Stan lekki. W początkowej fazie odwodnienia pojawią się następujące objawy:

• wzmożone pragnienie;

• bóle i zawroty głowy;

• osłabienie organizmu, senność - chociaż w niektórych przypadkach może pojawić się nadmierne pobudzenie;

• rzadkie oddawanie moczu - jeśli pojawia się mocz, najczęściej występuje w odcieniu ciemnożółtym;

• suchość śluzowej jamy ustnej i języka;

• wzdęty brzuch;

• brak apetytu;

• u niemowląt może wystąpić zapadające się ciemiączko i gałki oczne;

Stan umiarkowany. W przypadku, gdy niedobór płynów w organizmie nie zostanie uzupełniony, może wystąpić stan umiarkowany odwodnienia, który można rozpoznać po następujących objawach:

• przyspieszona akcja serca;

• utrata elastyczności skóry;

• zmniejszenie pocenia (sucha skóra w okolicach pachowych i pachwinowych);

• gorączka;

• zmniejszenie napięcia gałek ocznych;

Stan ostry. Długotrwały stan odwodnienia może prowadzić do ostrych zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Pojawia się m.in.:

• spadek ciśnienia tętniczego krwi w pozycji stojącej (hipotonia ortostatyczna);

• skrajne pragnienie;

• szybki oddech;

• niemożność mówienia, obrzęk języka;

• drgawki;

• zmiana stanu psychicznego (delirium - majaczenie, zaburzenia związane z iluzją wzrokową, słuchową i dotykową);

• utrata przytomności;

Uwaga! Gdy ubytek wody osiągnie powyżej 15% masy ciała, może nastąpić zgon.

Co powoduje odwodnienie organizmu?

Przyczyn odwodnienia może być kilka. Najczęściej do odwodnienia dochodzi w wyniku upałów i przegrzania organizmu lub innych dolegliwości, z którymi boryka się organizm, takich jak np.:

• biegunka;

• wymioty;

• długotrwała, wysoka gorączka;

• choroby nerek (moczówka prosta, cukromocz, przewlekła niewydolność nerek);

• cukrzyca, której towarzyszą zaburzenia w postaci hiperglikemii i glikozurii;

• hipotonia, czyli występowanie obniżonego od prawidłowego ciśnienia tętniczego krwi;

• choroba Parkinsona (jednym z symptomów są zaburzenia połykania, które mogą powodować niechęć do przyjmowania płynów i pokarmów);

• niedożywienie (przyjmowanie zbyt małej ilości pożywienia i płynów);

• oparzenia i krwotoki, prowadzące do wstrząsu hipowolemicznego;

Do odwodnienia organizmu może dojść podczas upałów. Organizm szybko traci wodę w wyniku pocenia, więc jeśli płyny nie są regularnie uzupełniane, może dojść do zaburzeń w gospodarce wodnej. Na upały najbardziej wrażliwe są osoby starsze, osoby z nadwagą, niepełnosprawni, małe dzieci oraz osoby przyjmujące środki moczopędne.

Co ciekawe, a znacznie mniej oczywiste, od odwodnienia dochodzi niekiedy również podczas zimy. Siarczyste mrozy również przyczyniają się do znacznej utraty wody z organizmu z powodu intensywnego oddawania ciepła z parą wodną podczas oddychania. Do innych przyczyn odwodnienia organizmu można zaliczyć również spożywanie zbyt dużych ilości soli i środków o działaniu odwadniającym, czyli np. kofeiny czy alkoholu, a także długotrwały i intensywny wysiłek fizyczny.

Czy odwodnienie jest groźne dla życia człowieka?

Odwodnienie to groźny dla organizmu stan. Niebezpieczny dla zdrowia jest nawet ubytek wody nieprzekraczający 2% masy ciała, szczególnie w przypadku osób starszych oraz małych dzieci. W skrajnych przypadkach może dojść do śmierci z odwodnienia.

Utracie wody towarzyszą poważne zachwiania równowagi elektrolitowej, co w konsekwencji może prowadzić do zmian w rytmie serca, spadku ciśnienia, omdleń. Niekiedy pojawiają się kłopoty ze wzrokiem, ciągłe i bolesne zaparcia, chroniczne zmęczenie. Ponadto może dojść do zaburzeń pracy nerek. Niedobór wody powoduje, że z organizmu nie są wydalane w optymalny sposób substancje toksyczne, co może skutkować zapaleniem pęcherza. Warto także pamiętać, że woda rozrzedza krew, zatem jej niedobór prowadzi do zagęszczenia, co u osób z problemami układu krążenia może doprowadzić do zawału. Niedobory płynów przyczyniają się też do zaburzeń układu nerwowego.

Jak pomóc osobie z objawami odwodnienia?

W przypadku zaobserwowania objawów odwodnienia konieczne jest przede wszystkim w momencie gdy doszło do odwodnienia w upalny dzień poszkodowaną osobę przenieść w chłodne i zacienione miejsce, a następnie uzupełnić niedobory płynów. W przypadku odwodnienia hipertonicznego (większa utrata wody niż elektrolitów), zaleca się picie dużych ilości wody, niesłodzonej herbaty, herbatek ziołowych i rozcieńczonych soków. Wskazane jest również spożywanie płynnych pokarmów, np. zup. Należy przy tym pamiętać, aby niedoborów płynu w organizmie nie uzupełniać nazbyt gwałtownie.

W poważniejszych przypadkach warto skontaktować się z lekarzem. Ostre odwodnienie zwykle wymaga hospitalizacji. Konieczne może okazać się dożylne podawanie 5% glukozy (przy odwodnieniu hipertonicznym) lub roztworu chlorku sodu (NaCl) albo chlorku sodu i chlorku potasu (NaCl i KCl; przy odwodnieniu hipotonicznym). W najpoważniejszych sytuacjach pacjent umieszczany jest na oddziale intensywnej terapii.

ZAPRASZAMY NA WIZYTĘ W NASZEJ PRZYCHODNI W KATOWICACH

Przychodnia Mark-Med / ul. Stara Kłodnicka 43, Katowice  / REJESTRACJA: 667 937 572

Polub nas na Facebook'u

Katowice, ul. Stara Kłodnicka 43

pn.-pt.: 8:00-18:00

Rejestracja: 667 937 572

Przychodnia Mark-Med 

w Katowicach

KONTAKT

GODZINY OTWARCIA

MENU

Nasz adres:

ul. Stara Kłodnicka 43

40-703 Katowice (woj.śląskie)

Napisz do nas:

mark-med@mark-med.pl

NASZE USŁUGI

Zadzwoń do nas:

+48 (32) 7818704

+48 667 937 572

Od poniedziałku do piątku

8:00 - 18:00